Vocal fold scar

Wat is Vocal fold scar?

Vocal Fold Scar is een verzamelnaam voor allerlei afwijkingen in de aanleg van de stembanden, ze worden ook wel congenitale (aangeboren) stemafwijkingen genoemd, hoewel de ontstaanswijze niet geheel duidelijk is. Letterlijk betekent het: litteken in de stemband. Vaak zijn dit hele kleine afwijkingen die een grote invloed op de stemkwaliteit of het gebruik van de stem kunnen hebben.  

Door deze kleine afwijkingen in de stemband(en) kunnen er problemen ontstaan in de sluiting en in de trilling van de stembanden (deze zijn beide nodig voor een goede stemkwaliteit). Deze relatief lastig te behandelen afwijkingen kennen niet één oplossing en vaak vraagt het een (meestal langdurig) behandeltraject waarin een aantal opeenvolgende stappen nodig is om de belastbaarheid en de kwaliteit te verbeteren. 

Hoe ziet het eruit?  

Vocal fold scar is een verzamelnaam, er zijn dus ook verschillende afwijkingen mogelijk. Er kan bijvoorbeeld aan de rand van de stembanden een soort langwerpige inkeping (groeve) zichtbaar zijn. Ook kan er in de stemband een streng met stijver weefsel zitten. Een andere mogelijkheid is een algemeen zwakke (‘atrofische’=dunne) indruk van het strottenhoofd; de spieren van het strottenhoofd zijn minder goed ontwikkeld dan normaal.  

Figuur 1. Duidelijk zichtbare groeve aan de rand van de stemband.

Verschijnselen

Vocal fold scar kenmerkt zich meestal door een relatief hard en hees stemgeluid. De stemkwaliteit kan wisselen maar is nooit helemaal normaal. Het spreken kost vaak erg veel moeite en spreken in een lawaaierige omgeving is vaak lastig en vermoeiend. Vaak komen de klachten pas naar voren op volwassen leeftijd wanneer het niet meer lukt om de afwijkingen te compenseren. Het kan ook voorkomen dat er al van jongs af aan (episoden van) stemklachten zijn.

Oorzaak

De stemklachten worden veroorzaakt door kleine afwijkingen in bouw van de stembanden of  aan het strottenhoofd. Hierdoor is de sluiting en vaak ook de trilling van de stembanden verstoord. De afwijkingen in de stembanden kunnen ook op latere leeftijd ontstaan doordat er steeds meer littekens aan het oppervlak ontstaan.

Diagnostische Micro Larynx Chirurgie  

Vaak wordt om de definitieve diagnose te stellen eerst diagnostische micro larynx chirurgie uitgevoerd alvorens een verder behandelplan vast te stellen.  

Welke behandelingen zijn er mogelijk?

Het behandeltraject is vaak een opeenvolging van verschillende stappen waarbij per keer de volgende behandelstap wordt overwogen. In de besluitvorming wordt geprobeerd het effect van de behandeling zo optimaal mogelijk te maken zonder blijvende verslechtering te veroorzaken. Vaak wordt er eerst met tijdelijke oplossingen gewerkt alvorens meer blijvende ingrepen uit te voeren.  

Dit type afwijking vraagt om maatwerk. Uw KNO-arts bespreekt uw persoonlijke behandelplan met u. Het is moeilijk om vooraf de verbetering in stemkwaliteit en stembelastbaarheid te voorspellen. Omdat er verschillende mogelijkheden zijn, worden hieronder de verschillende behandelopties besproken.  

Behandelopties  

Grofweg kan er aan twee aspecten van de stembanden gewerkt worden: de sluiting, de trilling of beiden. Een goede sluiting en trilling zijn van belang omdat deze mede de kwaliteit, de belastbaarheid en het gemak van het spreken bepalen. Beide verbeteringen kunnen door middel van tijdelijke of meer permanente oplossingen verkregen worden.  

Het verbeteren van de sluiting:  

Het verbeteren van de sluiting, wordt gedaan door de stembanden dichter naar elkaar toe te brengen (augmenteren) door ze op te vullen met een vulmiddel. Ook kan er een prothese gebruikt worden om de stembanden beter te laten sluiten.  

Het verbeteren van de trilling:  

De trilling van de stembanden kan op verschillende manieren verbeterd worden. Dit kan door de bovenlaag van het slijmvlies los te maken van de onderlaag, door littekenstrengen proberen op te lossen of door het chirurgisch verwijderen van de afwijking in het oppervlak van de stemband zoals een groeve (sulcus) of een verkleving (vergeture).